HOẠCH ĐỊNH KỊCH BẢN VÀ CÁC LĨNH VỰC ĐỐI THOẠI, CHẤT LƯỢNG ĐỐI THOẠI VÀ SỰ THAM GIA

Nguyễn Đình Phước

Dựa trên lý thuyết học tập, lý thuyết ra quyết định, các mô hình trí óc và lý thuyết lãnh đạo, Chermack (2011) đã đề xuất một lý thuyết về hoạch định kịch bản có tính tương tác với “các lĩnh vực Đối thoại, Chất lượng Hội thoại và Sự gắn kết; Học hỏi; Ra Quyết định; Mô hình Trí óc; và sự Hỗ trợ của Lãnh đạo nhằm mục đích đạt được những kết quả của việc hoạch định kịch bản đó là thành tích và sự thay đổi tổ chức.” (Chermack, 2011, Loc. 771). Tuy nhiên, Chermack (2011) không mô tả sự tương tác giữa các lĩnh vực Đối thoại, Chất lượng Hội thoại và Sự gắn kết; Học hỏi; Ra Quyết định; những Mô hình Trí óc; và sự Hỗ trợ Lãnh đạo trong quá trình hoạch định kịch bản và ông cũng không kết nối giữa lý thuyết học tập, lý thuyết ra quyết định, những mô hình trí tuệ và lý thuyết lãnh đạo với nhau trong nền tảng lý thuyết về hoạch định kịch bản của ông ấy. Lý thuyết về hoạch định kịch bản của ông dựa trên các phương pháp tiếp cận quá trình và hệ thống, quản trị thành tích và quản trị sự thay đổi. Lĩnh vực thành tích và sự thay đổi Tổ chức được mô tả trong kịch bản dựa trên thành tích bao gồm một chu kỳ gồm các khâu “những đầu vào, việc chuẩn bị dự án, việc khám phá kịch bản, việc phát triển kịch bản, việc thực hiện kịch bản, việc đánh giá dự án, những đầu ra”. (Chermack, 2011, Loc 1367). Theo Chermack, Coons, O’barr và Khatami (2017), “Lĩnh vực ‘Đối thoại, chất lượng hội thoại và sự gắn kết’ tập trung vào những sự trải nghiệm truyền đạt của các cá nhân. Cụ thể, lĩnh vực này đề cập đến chất lượng của các cuộc đàm thoại chiến lược. Học hỏi. Lĩnh vực thứ hai – Học tập – kết nối những sự trải nghiệm của các cá nhân với ý thức về khả năng học hỏi của họ. Lĩnh vực của phong cách ra quyết định xem xét các xu hướng ra quyết định của người tham gia và phong cách đưa ra những quyết định ưa thích…Việc hoạch định kịch bản khuyến khích những người tham gia nhận ra cách các mô hình trí óc của họ định hình việc ra quyết định và tạo ra các giả định của họ về thế giới. Lãnh đạo như một thành phần chính của việc hoạch định kịch bản dựa trên thực tế là giống như bất kỳ sự can thiệp phát triển tổ chức nào, sự hỗ trợ của lãnh đạo là điều cần thiết.” (trang 310-311). Lĩnh vực ‘Đối thoại, chất lượng hội thoại và sự gắn kết’ thể hiện những sự trải nghiệm truyền đạt của các cá nhân hỗ trợ hệ thống quản trị chiến lược để thiết lập tiểu hệ thống truyền đạt bao gồm việc truyền đạt chiến lược bên ngoài và việc truyền đạt chiến lược nội bộ trong suốt quá trình hoạch định kịch bản. Lĩnh vực ‘Học tập’ cần sự hỗ trợ tích cực từ tiểu hệ thống truyền đạt để dạy, học và truyền đạt kiến thức, kinh nghiệm và những kết quả học tập. Lĩnh vực ‘Ra quyết định’ thể hiện những xu hướng ra quyết định và phong cách ra những quyết định ưa thích có liên quan trực tiếp đến kết quả khám phá kịch bản bao gồm các bước phân tích bên ngoài, phân tích tác lực STEEP (Socio-cultural: văn hóa xã hội, Technological: công nghệ, Economic: kinh tế, Ecological: sinh thái, Political: Chính trị), những mũ tư duy của De Bono (De Bono’s thinking hats), phân tích SWOT [(Strengths (những Điểm mạnh), Weaknesses (những Điểm yếu), Opportunities (những Cơ hội) và Threats (những Thách thức)], phỏng vấn, phân tích ý tưởng kinh doanh, việc ứng dụng các công cụ tổng hợp khác. Miền ‘các Mô hình trí óc’ có thể được thực hiện đồng thời với miền ‘Ra quyết định’ vì nó giúp định hình việc ra quyết định và tạo ra các giả định sau khi áp dụng các công cụ tổng hợp khác. Rõ ràng, các lĩnh vực ‘Đối thoại, chất lượng hội thoại và sự gắn kết’ và lĩnh vực ‘Sự Hỗ trợ Lãnh đạo’ được thực hiện xuyên suốt từ lĩnh vực Đối thoại, chất lượng hội thoại và sự gắn kết; Học hỏi; Ra quyết định đến các Mô hình Trí óc. Thứ tự các lĩnh vực của lý thuyết hoạch định kịch bản của Chermack (2011) nên theo trình tự Hoạch định kịch bản, Học tập, Ra quyết định và Mô hình trí óc, Thành tích của tổ chức và Sự thay đổi. Nhìn rộng hơn, các lĩnh vực Đối thoại, chất lượng trò chuyện, sự tham gia và sự hỗ trợ Lãnh đạo được liên kết chặt chẽ với nhau để tác động đến tất cả các lĩnh vực khác trong quá trình hoạch định kịch bản.